Zaparcia stają się powoli coraz bardziej powszechnym problemem zdrowotnym w naszym społeczeństwie. Jak się okazuje, co 8. Polak musi sobie radzić z nieprawidłowym wypróżnianiem, a dokładnie przewlekłymi zaparciami. Sporadyczne zatwierdzenia zdarzają się o wiele częściej. Czym dokładnie są zaparcia? Jakie są ich przyczyny? Męczą Cię zaparcia? Sprawdź domowe sposoby na problemy z wypróżnianiem!

Czym są zaparcia?

Zaparcia (inaczej zatwardzenie) to sytuacja, kiedy wypróżniania występują mniej niż 2 razy w tygodniu. Często może pojawiać się z takimi dolegliwościami, jak twardy stolec, uczucie niepełnego wypróżnienia, bolesne wypróżnienia czy pieczenie odbytu. Zaparciom towarzyszy ból brzucha i wzdęcia. Zatwardzenie może przyczynić się do utrudnienia codziennego funkcjonowania. Ponadto, przewlekłe zaparcia mają niekorzystny wpływ na nasze zdrowie.

Przyczyny zaparć

Zaparcia mogą dotknąć każdą osobę. U niektórych osób mogą się one jednak pojawiać częściej. Na większe prawdopodobieństwo zaparć narażone są osoby po siedemdziesiątym roku życia i kobiety – zatwardzenia częściej występują u kobiet niż u mężczyzn. Najczęstsze przyczyny zaparć to m.in.:

• niektóre leki (psychotropowe, opioidowe, leki na nadciśnienie, a nawet i niektóre przeciwbólowe),
• nieprawidłowa dieta z dużą zawartością tłuszczów i węglowodanów prostych oraz małą ilością błonnika,
• picie zbyt małej ilości wody,
• siedzący tryb życia,
• mała aktywność fizyczna,
• stres,
• ciąża,
• częste powstrzymywanie potrzeby wypróżnienia,
• nadużywanie środków przeczyszczających,
• niektóre choroby (np. choroba Parkinsona, niedoczynność tarczycy, stwardnienie rozsiane, cukrzyca, guzy jajnika i macicy, endometrioza).

Jakie są rodzaje zaparć?

Zaparcia można podzielić następująco:

• zaparcia czynnościowe – wyróżnia się zaparcia atoniczne i spastyczne; pierwsze z nich powstają na skutek zwolnienia perystaltyki jelit co powoduje nadmierne wchłanianie w jelicie grubym i zagęszczanie mas kałowych; drugie natomiast spowodowane są zaciskaniem się jelita wokół mas kałowych,
• zaparcia nawykowe – przyczyna leży w naszej psychice, nieregularnym trybie życia, codziennym pośpiechu czy niechęci do korzystania z publicznych toalet,
• zaparcia organiczne – powstają poprzez fizyczne utrudnienia w przejściu stolca,
• zaparcia idiopatyczne – ich podłoże nie jest znane, ale jednocześnie jest to najczęściej pojawiający się typ zaparć i występuje u ludzi w każdym wieku.

Można również nazwać je jako:

• zaparcia przypadkowe – zaparcie pojawia się np. z powodu podróży czy zmianie sposobu odżywiania,
• zaparcia krótkotrwałe – mają charakter okresowy i mieszają się z prawidłowym wypróżnianiem się,
• zaparcia przewlekłe – nawykowe bądź atoniczne.

Objawy zaparć

Problemy z wypróżnianiem u osoby, które nie miały nigdy problemów z oddawaniem stolca mogą okazać się ważnym sygnałem od organizmu i jednocześnie objawem wielu różnych chorób. Jeżeli pojawiają się u Ciebie niektóre bądź wszystkie z poniższych dolegliwości, powinnaś jak najszybciej zgłosić się do lekarza:

• utrata masy ciała w ciągu 3-6 miesięcy,
• osłabienie,
• gorączka,
• wystąpienie objawów świadczących o utracie krwi, jak niedokrwistość, dodatni wynik testu na krew utajoną w stolcu czy smoliste stolce,
• uczucie pełności,
• dyskomfort,
• ból brzucha,
• wzdęty i napięty brzuch,
• występowania raka jelita grubego w rodzinie,
• uczucie pełności,
• mdłości,
• wzdęcia.

Diagnozowanie zaparć

Przede wszystkim ogromnie ważny jest dokładny wywiad z pacjentem. Dzięki niemu można określić czynniki, które mogą powodować zaparcia. Istotny jest także ich czas trwania oraz charakter. Podczas wizyty u lekarza należy go poinformować o objawach towarzyszących, lekach jakie stosujemy oraz przebytych operacjach. Kolejny krok to badania fizykalne (podmiotowe) i badanie przez odbyt. W diagnostyce zaparć wykonuje się również badania laboratoryjne – morfologię krwi, stężenie glukozy, wapnia i TSH we krwi. Niezbędnym badaniem u osób powyżej 50. roku życia jest kolonoskopia.

Leczenie zaparć

Głównym sposobem leczenia zaparć jest zmiana diety i stylu życia. Należy również sprawdzić, czy w odbytnicy nie zalegają masy kałowe – w ramach badania fizykalnego. Leczenie dietetyczne zaparć nie powinno trwać dłużej niż dwa tygodnie. Leki na zaparcia dostępne są w aptece bez recepty.

Domowe sposoby na zaparcia

O swoje jelita należy dbać zawsze, dlatego ważne jest aby nasz plan żywieniowy był bogaty we wszystkie potrzebne składniki. Aby zapobiec wystąpieniu zaparć dobrze jest włączyć do swojej diety m.in.:

• siemię lniane,
• pieczywo żytnie,
• produkty pełnoziarniste,
• grube kasze,
• makaron razowy,
• otręby pszenne,
• dużo owoców i warzyw,
• masło,
• oliwa,
• orzechy,
• oleje.

Należy również pamiętać o odpowiedniej ilości płynów. Zaleca się, aby pić minimum dwa litry wody dziennie. Trzeba też zwiększyć swoją aktywność fizyczną. Podczas siedzącego trybu życia, pasaż treści jelitowej ulega spowolnieniu, co doprowadza do problemów z wypróżnianiem. Warto więc chodzić na spacery, jeździć na rowerze, biegać czy pływać.

Istnieją również naturalne środki, które pobudzają pracę jelit, jak chociażby śliwki, rodzynki czy figi. Trzeba jednak pamiętać, że regularne stosowanie środków przeczyszczających (zarówno tych zakupionych w aptece, jak i naturalnych) sprawia, że organizm traci zdolność samodzielnego wypróżniania się. Mogą one więc niekorzystnie działać na przewód pokarmowy.

Na zaparcia można także stosować zioła w postaci ziół do zaparzania czy tabletek – aloesu, senesu, kruszyny czy rzewienia. Jak zostało już to wcześniej wspomniane, w aptece dostępne są bez recepty leki na zaparcia. Są to środki przeczyszczające, osmotyczne, pęczniejące, zmiękczające oraz drażniące. 

Zaparcia u dzieci

Często rodzice udają się do lekarza do pediatry właśnie z powodu problemów z trawieniem u swoich pociech. Rzadkie oddawanie przez nich stolca powoduje nie tyko niepokój, ale również ból i brak apetytu. Najczęstszą przyczyną zaparć u dzieci jest mała ilość płynów, niewystarczająca ilość spożycia błonnika pokarmowego czy węglowodanów. Jeżeli Twoje dziecko cierpi na zaparcia to jak najszybciej zgłoś się do pediatry, który przeprowadzi odpowiednie badania i wdroży leczenie.