Luteina odpowiada bezpośrednio za cykl miesiączkowy kobiety, a jej stężenie zmienia się w zależności od fazy cyklu. Początkowo jest jej bardzo mało, a jej poziom wzrasta przed jajeczkowaniem i osiąga najwyższy poziom pomiędzy 20 a 22 dniem cyklu. Po zapłodnieniu jest nadal wytwarzana, natomiast jeśli do niego nie dojdzie, jej poziom stopniowo spada około 27 dnia i wówczas pojawia się miesiączka. Poza naturalnym występowaniem w organizmie spotkamy ją również pod postacią syntetycznych leków oraz suplementów diety, których zastosowanie diametralnie się różni. Dowiedz się jakie pełni funkcje i jak należy ją suplementować.

Czym jest luteina?

Luteina to potoczna nazwa kobiecego hormonu płciowego – progesteronu. Produkowana jest przez ciałko żółte w jajniku oraz przez łożysko. Za produkcję progesteronu odpowiedzialna jest również kora nadnerczy (produkcja hormonu odbywa się w warstwie pasmowatej i siatkowatej kory) i środkowy układ nerwowy. Co ciekawe luteiną nazywa się również żółty barwnik, naturalnie występujący w roślinach, a w organizmie ludzkim gromadzi się w siatkówce oka i umożliwia prawidłowe widzenie. Często jest on mylony z progesteronem.

Luteina – właściwości

Luteina odpowiada przede wszystkim za comiesięczne jajeczkowanie oraz przemianę o przygotowanie błon śluzowych macicy do zagnieżdżenia się już zapłodnionej komórki jajowej. W trakcie ciąży, luteina działa ochronnie, aż do momentu wytworzenia się łożyska i zapobiega przedwczesnemu porodowi. Jej najwyższy poziom kobieta osiąga w 9. miesiącu ciąży, który stopniowo maleje przed porodem. Jeśli zatem myślisz o dziecku powinnaś szczegółowo zadbać o odpowiedni poziom tego hormonu we krwi, aby nie doprowadzić do niedoboru luteiny w ciąży. Ponadto hormon reguluje temperaturę ciała, dzięki czemu jej regularny pomiar pomaga dowiedzieć się czy owulacja miała już miejsce. Progesteron jest również lekiem, który znalazł zastosowanie w ginekologii. Używa się go jako składnika tabletek antykoncepcyjnych i jako składnika leku stosowanego w hormonalnej terapii zastępczej.

W jaki sposób sprawdzić poziom luteiny w organizmie?

Stężenie progesteronu we krwi zmienia się wraz z fazami w cyklu miesięcznym. Początkowo poziom luteiny jest dość niski, ponieważ ustępuje on miejsca estrogenowi, który odpowiada za owulację. Zaczyna natomiast wzrastać tuż przed jajeczkowaniem i najwyższe stężenie osiąga pomiędzy 20 a 22 dniem cyklu.

W celu ustalenia poziomu progesteronu należy wykonać badanie hormonalne. Jest ono całkowicie bezpieczne i umożliwia wykluczenie chorób i różnych zaburzeń, takich jak zespół policystycznych jajników czy cukrzyca.

Kiedy należy przyjmować luteinę?

Progesteron należy przyjmować przede wszystkim w stanach jego niedoboru. Niskie stężenie luteiny objawia się głównie zaburzeniami cyklu miesiączkowego, brakiem owulacji i krwawieniem macicznym. Dodatkowo niedobór hormonu skutkuje spadkiem libido. Warto więc zadbać o swój seks i dostarczać go chociażby w formie suplementów, lubrykantu czy ich zestawów. Jako lek, który jest już przepisywany stricte przez lekarza, progesteron występuje w postaci tabletek dopochwowych i doustnych. Zbyt niskiemu poziomowi progesteronu towarzyszy zwykle wysoki poziom estrogenów. Taki brak równowagi może objawiać się rozdrażnieniem, huśtawkami nastroju i problemami skórnymi. Luteina stabilizuje też poziom glukozy we krwi, więc przy jej niedoborze możemy spodziewać się wahania poziomu insuliny i dodatkowych kilogramów na wadze. Stosowana jest też jako naturalny filtr, który chroni oczy przed promieniowaniem UV. Przy brakach hormonu może dojść do zwyrodnienia plamki żółtej w oku. Luteina na oczy stosowana jest profilaktycznie u osób, u których występują tego typu dolegliwości wzrokowe.

Jak należy dawkować luteinę?

Stosowanie luteiny ściśle zależy od decyzji i zaleceń lekarza prowadzącego. Jeśli pacjentka boryka się z zaburzeniami cyklu miesięcznego zwykle przepisuje się ją podjęzykowo w dawce 50 mg 3-4 razy na dobę. Dopochwowo stosowana jest w dawce 25 do 50 mg dwa razy na dobę w drugiej fazie cyklu miesiączkowego przez 10-12 dni. Tą samą drogą podaje się luteinę w dawce 50 mg dwa razy na dobę przez 5-7 dni przy wtórnym braku miesiączki. Przy poronieniach nawykowych i zagrażających oraz w cyklach bezowulacyjnych i indukowanych zalecana dawka wynosi 100 mg luteiny od 3 do 4 razy na dobę.

Skutki uboczne stosowania luteiny

Luteina, jak każdy lek hormonalny, może wywołać działania niepożądane. Należą do nich m.in.: zwiększona senność, zaburzenia koncentracji i zawroty głowy. Może także przyczyniać się do powstawania stanu powodującego zatrzymanie płynów w organizmie.

Luteina a kobiety w ciąży

Luteina w okresie ciąży odgrywa bardzo ważne funkcje. Przede wszystkim przygotowuje błonę śluzową macicy do zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej, a następnie odpowiada za utrzymanie ciąży. Jeżeli w początkowej fazie ciąży poziom luteiny jest zbyt niski, powinno się przyjmować ją doustnie lub podjęzykowo. Jest też zalecana w sytuacjach, gdy u ciężarnej kobiety występują krwawienia, bóle brzucha, skurcze macicy lub ryzyko poronienia. Jeśli w historii leczenia wystąpiło ono wcześniej, lekarz prowadzący może przepisać lek profilaktycznie od około 16. tygodnia ciąży. U kobiet z niewydolnością szyjki macicy luteinę stosuje się od 23. tygodnia ciąży.

Źródła luteiny

Główne źródło luteiny występuje w roślinach takich jak: szpinak, jarmuż gotowany, natka pietruszki, brukselka, sałata, szczypiorek, kabaczek, awokado, brokuł, marchewka karotka oraz żółtko jaja. 

Suplementy diety na wzmocnienie wzroku to preparaty zawierające korzystne dla narządu oka substancje. Oprócz luteiny w składzie można znaleźć zeaksantynę, nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, witaminy (A, C, E i z grupy B) oraz minerały (cynk, mangan, miedź, selen). Naturalne antyoksydanty, które występują w preparatach dostępnych na rynku, zwalczają wolne rodniki, które mają negatywny wpływ na oczy.