Co różni kobiety i mężczyzn? Głos, sposób myślenia, sylwetka, układ hormonalny… za te i inne różnice odpowiadają hormony żeńskie. To właśnie dzięki nim czujemy się zdrowe i atrakcyjne oraz możemy zostać matkami. Za co odpowiedzialne są poszczególne żeńskie hormony w naszym organizmie? Zapraszamy do lektury!

Hormony żeńskie

Hormony to związki chemiczne, pełniące w organizmie określone funkcje regulacyjne. Większość z nich jest czynna biologicznie. Oznacza to, że nawet ich najmniejsze stężenia mogą wywołać efekt fizjologiczny. W wyniku tego, ich poziom we krwi musi być cały czas utrzymywane w określonych normach. 

Nasz organizm produkuje ponad 100 hormonów, a każdy z nich posiada określoną rolę, którą muszą spełnić. Kilka z tych hormonów posiadają tylko i wyłącznie kobiety. Wszystkie z nich są ze sobą ściśle powiązane. Niektóre hormony płciowe odpowiadają za emocje, a inne m.in. za przemianę materii, libido, prawidłowy rozwój cech płciowych w okresie dorastania, funkcjonowanie układu rozrodczego, możliwość zajścia w ciążę czy regulują przebieg cyklu miesiączkowego.

Rola hormonów żeńskich w organizmie kobiety

Układ hormonalny nie tylko jest bardzo złożony, ale również odpowiada za wiele ważnych funkcji w ludzkim organizmie, a dokładniej – ma wpływ na jego równowagę. W sprawie hormonów mogą wiele powiedzieć kobiety, które już od okresu dojrzewania są pod wpływem ciągłych wahań hormonalnych. Za takie sytuacje odpowiadają żeńskie hormony płciowe. 

Hormony płciowe żeńskie (hormony steroidowe)

Żeńskie hormony odpowiadają m.in. za:

• dojrzewanie płciowe,
• regulację cyklu miesiączkowego,
• zajście w ciążę,
• przemianę materii,
• odpowiednią czynność jajników oraz ich wygasanie w czasie menopauzy,
• właściwą krzepliwość krwi,
• libido,
• samopoczucie,
• odkładanie wapnia w układzie kostnym,
• odpowiednią pracę gruczołów łojowych.

Na co dokładnie mają wpływ najważniejsze hormony kobiece? W kobiecym organizmie wyróżnia się kilka najważniejszych hormonów płciowych.

Estrogen

Podstawowy żeński hormon wydzielany głównie przez jajniki, jednak w mniejszych ilościach wytwarzane są również w nadnerczach, gruczołach piersiowych czy wątrobie. Tak naprawdę, estrogenem nazywamy grupę hormonów, do której zaliczamy:

• estron,
• estriol,
• estetrol,
• estradiol.

Wzrost stężenia estrogenów odbywa się w pierwszej fazie cyklu. To właśnie one stoją za rozwojem żeńskich cech płciowych w okresie dojrzewania. Ich za mała ilość może powodować problemy z zajściem w ciążę, a za duża do zaburzeń miesiączkowania i migren. Co więcej, estrogeny:

• przyspieszają procesy metaboliczne,
• zwiększają nawilżenie pochwy,
• wpływają korzystnie na gospodarkę lipidową,
• odpowiadają za przemiany węglowodanów,
• wpływają na stany emocjonalne,
• regulują temperaturę ciała,
• poprawiają jędrność skóry,
• powodują przyrost i zwiększenie pobudliwości mięśni gładkich macicy i jajowodów.

Istotna jest rola fizjologiczna estrogenów w zależności od fazy cyklu. Odpowiadają ona na rozrost błony śluzowej macicy, jej ukrwienie i odżywienie.

Progesteron

Nazywany inaczej luteiną progesteron, to hormon który wydzielany jest przez ciałko żółte w fazie lutealnej, wczesnej ciąży i przez łożysko w późniejszym etapie ciąży. Jest on niezbędny do wystąpienia owulacji. Progesteron przygotowuje macicę do zagnieżdżenia się zarodka w błonie śluzowej macicy i utrzymania ciąży. Główne zadania progesteronu to m.in.:

• kontrola i regulacja cyklu miesiączkowego,
• utrzymanie ciąży przez cały okres jej trwania,
• wpływ na wystąpienie owulacji,
• utrzymanie prawidłowej struktury i funkcji szyjki macicy u kobiet w ciąży.

Nadmiar progesteronu wskazuje na szereg zaburzeń hormonalnych, jak zespół policystycznych jajników, nowotwór jajników lub nadnercza.

Prolaktyna

Prolaktyna jest hormonem niezbędnym podczas ciąży. Dlaczego? Odpowiednie stężenie hormonu podtrzymuje funkcjonowanie ciałka żółtego, które te z kolei produkuje progesteron. Dzięki prolaktynie gruczoły mleczne przyszłej matki ulegają powiększeniu, a po porodzie rozpoczyna się wytwarzanie mleka. Jej za duża ilość może doprowadzić do mlekotoku, zaburzeń cyklu, niedoczynności tarczycy, a nawet niepłodności. Co więcej, przy wysokim stężeniu prolaktyny może pojawić się suchość pochwy, przez co stosunki stają się bolesne.

Androgeny – męskie hormony w kobiecym ciele

Androgeny nazywa się inaczej męskimi hormonami płciowymi w kobiecym organizmie. Ich rolą jest kontrola rozwoju cech płciowych zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Do hormonów androgenowych zaliczamy:

• testosteron,
• androstendion,
• dehydroepiandrostendion,
• dihydrotestosteron.

Nadmiar androgenów w organizmie kobiety może prowadzić do nadmiernego owłosienia czy zmian trądzikowych.

Gonadotropiny – FSH i LH

Gonadotropiny produkowane są przez przedni płat przysadki mózgowej. Odpowiadają one za pobudzanie czynności ludzkich gonad. Jak już zostało to wspomniane, FSH (hormon folikulotropowy) i LH (hormon luteinizujący) są hormonami produkowanymi przez przysadkę mózgową, co dużo mówi nam o jej wpływie na kobiecy organizm. Zadaniem FSH jest pobudzenie wzrostu pęcherzyków jajnikowych, kontrolowanie ich rozwoju i regulowanie czynności ciałka żółtego. Ich za niski poziom wiąże się z niewydolnością przysadki mózgowej lub podwzgórza, a nadmiar o pierwotnej bądź nabytej niewydolności jajników.

LH natomiast, odpowiedzialny jest za owulację. Jego zadanie to regulowanie i kontrolowanie wydzielanego progesteronu.

Hormony tarczycy

Tyroksyna, kalcytonina i trójjodotyronina – odpowiedni poziom hormonów mają ogromne znaczenia dla zdrowia i płodności kobiety. Odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie gospodarki wapniowo-fosforanowej czy utrzymywanie odpowiedniej kondycji skóry i włosów.

Kiedy należy wykonać badania krwi – diagnostyka

Wskazaniem do badania kobiecych hormonów jest określony etap jej życia, a w szczególności:

• ciąża,
• okres okołomenopauzalny,
• profilaktyka nowotworowa,
• kiedy odnotowano objawy zaburzeń hormonalnych,
• przy zaburzeniach cyklu miesiączkowego.