Wokół tematu cyklu menstruacyjnego i ciąży przez lata powstało wiele mitów, ale nadszedł najwyższy czas, aby zacząć je weryfikować. Jak to więc jest z powielaną informacją, że podczas okresu nie można zajść w ciążę, więc nie trzeba używać środków antykoncepcyjnych? Prawda czy mit? Odpowiadamy!

Przebieg cyklu menstruacyjnego

Zacznijmy od samego początku, czyli od wyjaśnienia krok po kroku, jak przebiega cykl menstruacyjny. Choć zakłada się, że cykl menstruacyjny u kobiet trwa średnio 28 dni, to uważa się, że jest on w normie, gdy trwa od 21 do 35 dni. Może wydawać się to dość sporą różnicą, ale tak rzeczywiście jest – jedna kobieta będzie doświadczała krwawienia co trzy tygodnie, inna co miesiąc i obydwie, z ginekologicznego punktu widzenia, będą miesiączkowały prawidłowo.

Cykl menstruacyjny składa się z kilku faz, z których każda odgrywa istotną rolę w przygotowaniu organizmu do potencjalnej ciąży. Pierwszą fazą jest faza folikularna, która rozpoczyna się ona pierwszego dnia miesiączki. Jest to faza względnie niepłodna, gdyż w tym czasie jajniki przygotowują się do owulacji poprzez produkcję hormonów. 

Następnie kobieta staje się płodna w dniach okołoowulacyjnych, zwanych dniami płodnymi. Podczas samej owulacji, która zazwyczaj ma miejsce w połowie cyklu menstruacyjnego, pęcherzyk Graafa uwalnia dojrzałą komórkę jajową do jajowodu i oczekuje na zapłodnienie przez 24 godziny. Jeśli tak się nie stanie, komórka jajowa obumiera. Należy jednak pamiętać, że plemnik w drogach rodnych jest w stanie przetrwać od 3 do 7 dni, dlatego też za rozpoczęcie się dni płodnych przyjmuje się 7 dni przed owulacją. Przyjęło się, że kilka dni po spodziewanej owulacji dalej nazywa się dniami płodnymi, a to z uwagi na fakt, że nie jesteśmy w stanie z całą pewnością stwierdzić, w którym dokładnie dniu doszło do owulacji.

Po owulacji mówi się o fazie niepłodności bezwzględnej, czyli o fazie lutealnej. Ma ona miejsce jedynie wtedy, gdy w danym cyklu miesiączkowym nie doszło do zapłodnienia. Wówczas komórka jajowa obumiera, błona śluzowa macicy zaczyna się złuszczać, w efekcie następuje krwawienie menstruacyjne, będące jednocześnie początkiem nowego cyklu miesiączkowego.

Płodna faza cyklu miesiączkowego: Jak obliczyć dni płodne i dzień owulacji? 

Aby określić dni płodne oraz dzień owulacji, na początku należy przyjrzeć się swojemu cyklu menstruacyjnemu, a dokładniej mówiąc – datom rozpoczęcia miesiączki. Aby obliczenia były jak najdokładniejsze, dobrze byłoby porównać długości cyklu menstruacyjnego z kilku ostatnich miesięcy, a następnie wyciągnąć z nich średnią.

Precyzyjne obliczenie dnia owulacji jest trudne, gdyż moment ten może zostać zakłócony przez szereg czynników, takich jak stres, zmiana diety czy przebyte infekcje.

Najprostszym wzorem stosowanym do wyliczeń dnia owulacji jest wzór: (długość cyklu menstruacyjnego) – 12 – 4. Jeśli więc średni cykl menstruacyjny trwa 28 dni, należy odjąć 12, co daje 16, a następnie 4, co daje 12. Oznacza to, że owulacja powinna wystąpić między 12 a 16 dniem cyklu menstruacyjnego.

Natomiast jeśli chodzi o dni płodne to przyjmuje się, że przypadają one na 7 dni przed owulacją, bo tyle czasu plemnik może przeżyć w drogach rodnych. Zakończenie dni płodnych datuje się średnio do 2-3 dni po owulacji. 

Czy podczas okresu można zajść w ciążę?

Wiele kobiet zastanawia się, czy zajście w ciążę podczas okresy jest możliwe. Wynika to najpewniej z faktu, że przez lata świetnie miał się mit jakoby w trakcie miesiączki można spokojnie uprawiać seks bez prezerwatyw lub innych środków antykoncepcji, bo zapłodnienie w tym czasie jest niemożliwe. No właśnie… Jest to mit.

Ryzyko zajścia w ciążę w trakcie okresu jest małe, ale jednak jest. Zapłodnienie w czasie menstruacji jest szczególnie możliwe, gdy kobieta ma bardzo nieregularne cykle, które są całkowicie nieprzewidywalne. 

Ryzyko jest również duże, gdy kobieta miesiączkuje regularnie, ale jej cykle są krótkie, a miesiączki trwają długo. W takim przypadku tuż po fazie folikularnej, owulacja następuje już około 6 dnia cyklu, czyli właśnie w trakcie ostatnich dni przedłużającej się miesiączki.

Należy również pamiętać o żywotności plemników w drogach rodnych, np. w szyjce macicy, gdzie środowisko jest zasadowe, więc plemniki mogą pozostać żywe od 3 do nawet 7 dni.

Dni płodne i niepłodne: Do czego potrzebna jest ta wiedza? 

Można się zastanawiać do czego potrzebna jest wiedza, w którym momencie występują dni płodne, a w którym niepłodne. Odpowiedź jest prozaiczna – do zajścia w ciążę. Pary, które pragną powiększyć swoją rodzinę powinny zwiększyć swoje starania zgodnie z kalendarzem dni płodnych. Z kolei ci, którzy chcą uniknąć ciąży, a bazują na metodzie kalendarzykowej jako środek koncepcji, w dniach płodnych powinni zachować wstrzemięźliwość.