Nie da się wyróżnić jednej przyczyny powodującej depresję u kobiet – jest ich bardzo wiele. W dzisiejszych czasach choroba ta występuje coraz częściej. Na całym świecie cierpi na nią około 35 milionów ludzi, a w samej Polsce około 1,5 miliona. Powszechnie uważa się, że problem ten częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Jakie istnieją postacie depresji? Czym w ogóle jest depresja? Jakie są jej przyczyny i objawy oraz w jaki sposób można sobie z nią poradzić?

Depresja u kobiet

Depresja to zaburzenie psychiczne, które jest wśród ludzi. Badania epidemiologiczne wykazują, że kobiety częściej niż mężczyźni chorują na depresję. Istotną rolę mają tutaj zmiany hormonalne. Co więcej, depresja z większą częstotliwością pojawia się w rodzinach, które w swojej historii posiadają uzależnienia i zaburzenia nastroju.

Istnieją takie rodzaje tego zaburzenia, które statystycznie występują częściej u kobiet niż u mężczyzn. Mianowicie jest to depresja atypowa i sezonowa.

Przyczyny depresji

Na depresję może zachorować każda kobieta, bez względu na jej wiek, status społeczny, zawód czy wykształcenie. Przyczyny rozwoju depresji u kobiet nie są jednoznaczne, jednak można wyróżnić kilka czynników, które do niej doprowadzają. Są to:

• czynniki biologiczne – funkcjonowanie układu hormonalnego i ciągu płciowego, zaburzenia w pracy neuroprzekaźników, choroby przewlekłe, geny,
• czynniki psychologiczne – trudności w relacjach z najbliższymi, traumatyczne wydarzenia,
• czynniki społeczne i kulturowe – trudna sytuacja ekonomiczna, brak wsparcia wśród najbliższych.

Co może przyczynić się do depresji?

Układ hormonalny

Zmiany hormonalne mogą przyczynić się do wystąpienia depresji. To właśnie one doprowadzają do powstania zaburzeń przedmiesiączkowych czy depresji menopauzalnej.

Relacja w związku

Różne konflikty czy trudności w komunikacji z partnerem, brak wsparcia, zrozumienia, zaufania bądź rozstanie, a nawet rozwód to ryzyka wystąpienia depresji.

Przeżywanie i analizowanie

Kobiety mają tendencję do rozpamiętywanie wszystkich przykrych wydarzeń, które je spotkały, czy dogłębnego analizowania danej sytuacji. W wyniku tego mogą pojawić się objawy choroby depresyjnej.

Traumatyczne wydarzenia

Choroba lub śmierć bliskiej osoby, gwałt czy molestowanie seksualne przyczyniają się do pojawienia się objawów depresyjnych.

Styl życia

Depresja częściej dotyka osób, które stawiają sobie wysokie wymagania i dążą do perfekcjonizmu, czy to w życiu prywatnym, czy zawodowym.

Depresja – objawy

Do typowych objawów depresji u kobiet, które pojawiają się w klasycznych przypadkach depresji, zaliczamy:

• poczucie winy, zaniżona samoocena, widzenie swojej przyszłości w czarnych barwach,
• smutek, który utrzymuje się minimum dwa tygodnie i nie ma związku z konkretnym zdarzeniem,
• zobojętnienie emocjonalne,
• zaburzenia łaknienia,
• zaburzenia popędu seksualnego,
• myśli samobójcze,
• osłabienie kondycji fizycznej,
• u chorych na depresję zauważa się fizyczne objawy, takie jak zmęczenie czy zaburzenia snu.

Rodzaje depresji

Depresja to choroba o niezwykle zróżnicowanych charakterze. Można je podzielić według kilka klasyfikacji. Ze względu na rodzaj zaburzeń afektywnych wyróżniamy:

• depresję w przebiegu choroby afektywnej jednobiegunowej,
• depresję w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej.

Pod względem patogenezy schorzenia, wymienia się:

• depresję endogenną,
• depresję egzogenną.

Ostatnie kryterium, to specyficzne okoliczności bądź charakterystyczny przebieg. Zaliczamy do nich m.in.:

• depresję młodzieńczą,
• depresję w ciąży,
• depresję poporodową,
• depresję atypową,
• depresja lękowa,
• depresję sezonową,
• depresję maskowaną,
• depresję urojeniową,
• depresję katatoniczną,
• depresję hipochondryczną,
• depresję melancholiczną.

Co oznaczają niektóre z nich?

Depresja endogenna

Jest to zaburzenie o podłożu biologicznym, którego przyczyną jest zaburzenie funkcjonowania układu nerwowego. U pacjenta jest wtedy stwierdzany niski poziom neuroprzekaźników odpowiadających za witalność organizmu i dobre samopoczucie, czyli dopaminy, serotoniny i noradrenaliny.

Przeważnie leczenie tego rodzaju depresji wymaga środków farmakologicznych, a nawet leczenia szpitalnego.

Depresja egzogenna

Jej powodem są czynniki zewnętrzne, np. śmierć bliskiej osoby, toksyczna relacja, nadmierna presja w pracy, czy nawet prześladowanie w szkole.

Depresja lękowa (agitowana)

Charakteryzuje się trwałym obniżeniem nastroju, niepokojem psychoruchowym, myślami samobójczymi, drażliwością, lękiem i wybuchowością. Wszystko to spowodowane jest potrzebą wyładowania napięcia. Ten rodzaj depresji posiada wysokie ryzyko samobójstwa.

Depresja sezonowa

Jest to reakcja organizmu na niedobór światła, który związany jest ze spadkiem neuroprzekaźników. Najczęściej pojawia się ona w okresie jesienno-zimowym, kiedy to na niebie jest mała ilość słońca. Depresji sezonowej towarzyszy spadek nastroju melancholia, przygnębienie, zaburzenia snu oraz wzmożony apetyt na słodycze. Aby złagodzić jej objawy, należy podjąć się leczenia psychoterapeutycznego i farmakologicznego.

Depresja dwubiegunowa

Charakteryzuje się występującymi po sobie zaburzeniami maniakalnymi i depresyjnymi. W fazie depresji kobieta posiada wyraźny spadek nastroju i brak jej chęci oraz energii do działania. Następnie pojawia się się „power”, podczas którego ma mnóstwo pomysłów i trudno ją zatrzymać przed ich wykonywaniem. Pierwsze objawy depresji dwubiegunowej to m.in. mania, która może się rozwinąć w ciągu kilkunastu godzin. Pacjenci często mają próby samobójcze i 1/5 z nich kończy się śmiercią. Przy rozpoznaniu depresji dwubiegunowej wykorzystuje się leczenie farmakologiczne i psychoterapię.

Przedmiesiączkowe zaburzenia nastroju

Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS)

Występuje on u ponad 75% kobiet. Charakteryzuje się on bólami głowy, zmiennością nastroju czy obrzękami. Objawy pojawiają się w tygodniu poprzedzającym menstruację i ustępują po jej zakończeniu. Większość kobiet dobrze sobie z nimi radzi – przeważnie nie istnieje potrzeba wdrażania leczenia farmakologicznego. Zaleca się jednak zmianę diety: ograniczenie soli, używek oraz regularne i umiarkowane ćwiczenia fizyczne bądź relaksację.

Przedmiesiączkowe zaburzenia dysforyczne (PMDD)

PMDD dotyka od 3 do 8% kobiet. Zaburzenia to są stanami, z którymi ciężko sobie poradzić. Zazwyczaj wymagają one konsultacji ze specjalistą. Oprócz typowych objawów przedmiesiączkowych, pojawia się także drażliwość, lęk, chwiejność emocjonalna, czy zaburzone kontakty z najbliższymi, które negatywnie wpływają na codzienne funkcjonowanie.

Przy powstawaniu tej choroby ogromną rolę odgrywają zmiany stężenia hormonów płciowych. Podstawową metodą leczenia PMDD jest farmakoterapia, a czasem również terapia hormonalna.

Występowanie depresji u kobiet, a posiadanie dziecka

Zaburzenia depresyjne u kobiet w ciąży

Depresje występują u kobiet w okresie ciąży. Badania epidemiologiczne sugerują, że na depresję choruje nawet 8,5-11% pacjentek. Największe ryzyko wystąpienia epizodu depresyjnego szacuje się na okres pomiędzy 3 a 6 tygodniem ciąży. Często objawy tej choroby pojawiają się ponownie przed porodem, zapowiadając depresję poporodową.

Depresja poporodowa

W ostatnim czasie mówi się o niej naprawdę dużo, jednak, często jest mylona ze smutkiem poporodowym, o którym zaraz będzie mowa. Ten rodzaj depresji trwa o wiele dłużej niż chwilowe stany depresyjne. Jej bezpośrednią przyczyną są zmiany hormonalne, których powodem jest ciąża i poród. Mamy, które cierpią na depresję poporodową często nie są zainteresowanie swoim nowonarodzonym dzieckiem.

Baby blues – smutek poporodowy

Trzeci dzień po porodzie to czas, kiedy poziom hormonów płciowych spada, a poziom prolaktyny wzrasta, U około 50-80% kobiet występuje płaczliwość, nie widzenie siebie jako matki oraz obniżenie nastroju. Baby blues nie wymaga specjalistycznego leczenia. Trwa on jednak co najmniej dwa tygodnie. W tym przypadku istotne jest wsparcie ze strony bliskich.

Problem depresji w czasie menopauzy

Zaburzenia nastroju w czasie menopauzy istnieją! Nawet 40% kobiet uznaje ten okres za problematyczny, a 30% doświadcza wtedy depresji. Przyczyny rozwoju depresji u kobiet w okresie menopauzy są niejasne, jednak podkreśla się obniżenie stężenia estrogenów czy czynniki psychologiczno-społeczne. Kobiety są w tym czasie narażone na występowanie stanów depresyjnych, problemami z koncentracją i pamięcią, zmęczeniem, wahaniem nastroju oraz pogorszenia jakości snu. Większe ryzyko zachorowania na depresję podczas menopauzy jest u tych kobiet, które już w przeszłości na nią chorowały.

Pomoc specjalistyczna podczas wystąpienia depresji w czasie menopauzy, polega na psychoterapii i odpowiedniej edukacji w tym temacie, zastosowaniu terapii hormonalnej bądź leków przeciwdepresyjnych. Zaleca się również zmianę w stylu życia, a szczególnie pod względem aktywności fizycznej oraz relaksacji.

Leczenie depresji

Leczenie zależy od rodzaju występującej depresji i nasileniu objawów. Najczęściej osobie z depresją zalecany jest kontakt z lekarzem psychiatrą i psychoterapeutą. Istnieją również grupy wsparcia, w których można spotkać ludzi i podobnych przeżyciach, Wtedy człowiek wie, że nie jest z tą chorobą sam.