Jako kobiety powinnyśmy poznać wszystkie aspekty naszego cyklu miesiączkowego. Dzięki temu będziemy w stanie zrozumieć, co dzieje się z naszym ciałem i naszymi emocjami podczas poszczególnych faz. Zresztą, nie tylko o samo rozumienie tu chodzi, ale o również o świadomość pewnych norm, bo w razie ewentualnych odchyleń, będziemy wiedziały, że dzieje się z nami coś nie tak. W tej edukacji zacznijmy się od samego początku, czyli od pierwszej fazy cyklu menstruacyjnego. Fazy folikularnej.
Jak długo trwa cykl miesiączkowy i jakie są jego fazy?
Uważa się, że cykl miesiączkowy jest w normie, gdy trwa od 21 do 35 dni. Może wydawać się to dość sporym rozstrzałem, ale tak rzeczywiście jest – jedna kobieta będzie doświadczała krwawienia co trzy tygodnie, inna co miesiąc i obydwie będą miały prawidłowy cykl.
Cykl menstruacyjny składa się z kilku faz, z których każda odgrywa istotną rolę w przygotowaniu organizmu do potencjalnej ciąży. Pierwszą fazą jest faza folikularna, czyli ta, na której dzisiaj się skupiamy. Rozpoczyna się ona pierwszego dnia miesiączki. W tym czasie jajniki przygotowują się do owulacji poprzez produkcję hormonów.
Po fazie folikularnej następuje owulacja, czyli moment uwalniania dojrzałego jajeczka z pęcherzyka Graafa przez jajnik. Ze względu na ten fakt, owulacja nazywana jest także jajeczkowaniem. Zazwyczaj ma ona miejsce w połowie cyklu. Dzień owulacji nazywany jest „szczytem płodności”, bo w trakcie jego trwania szanse na zajście w ciążę są największe.
Po owulacji następuje ostatnia faza – faza lutealna, podczas której ciało przygotowuje się na przyjęcie zapłodnionego jaja poprzez produkcję progesteronu. Jeśli nie zachodzi ciąża, błona śluzowa macicy jest złuszczana, co prowadzi do miesiączki, a cykl zaczyna się od nowa.
Faza folikularna. Co musisz o niej wiedzieć?
Jak już zostało wspomniane, faza folikularna to pierwszy etap cyklu miesiączkowego. Zakładając, że cykl menstruacyjny trwa 28 dni, faza folikularna będzie trwała 14 dni, aż do jajeczkowania.
Podczas fazy folikularnej obniżony jest poziom estrogenów i progesteronu, natomiast przysadka mózgowa wydziela hormon folikulotropowy (FSH), który odpowiedzialny jest za stymulację rozwoju pęcherzyków jajnikowych. Faza folikularna charakteryzuje się także wzrostem poziomu estradiolu, przez co wydzielana jest większa ilość śluzu szyjkowego, a błona śluzowa macicy jest pogrubiona. Gdy pęcherzyki jajnikowe dojrzewają, jeden z nich staje się dominujący i to on będzie uwalniał komórkę jajową podczas owulacji.
Gdy faza folikularna zbliża się ku końcowi, nadchodzi czas owulacji. Poziom FSH i estrogenów osiąga szczyt, pęcherzyk pęka i dochodzi do uwolnienia komórki jajowej.
Czym jest hormon FSH?
FSH, czyli hormon folikulotropowy, zwany również folikutropiną. Jest to hormon, który wydzielany jest przez przedni płat przysadki mózgowej. Jest on niezwykle ważny dla kobiet, gdyż pobudza syntezę estrogenów. Poziom FSH we krwi jest ściśle uzależniony od fazy cyklu miesiączkowego. Gdy kobieta cierpi na zaburzenia miesiączkowania lub podejrzewa problemy z płodnością – powinna sprawdzić poziom FSH we krwi.
Badanie poziomu FSH opiera się na pobraniu krwi. Ważne jest, aby badanie zostało wykonane w godzinach porannych, zazwyczaj między 2. a 5. dniem cyklu menstruacyjnego – chyba, że lekarz zleci inaczej. Do samego badania stężenia FSH nie trzeba być na czczo, jednak badanie to często wykonuje się z innymi, które już tego wymagają. Dlatego też, gdy wykonujemy cały komplet badań, lepiej jest powstrzymać się od śniadania.
Gdy okaże się, że poziom FSH jest zbyt niski, może wskazywać on na problemy z owulacją. Wówczas przysadka mózgowa produkuje niewystarczającą ilość tego hormonu lub występuje problem z funkcją jajników, co może wiązać się z zespołem policystycznych jajników (PCOS) lub innymi problemami hormonalnymi.
Natomiast w przypadku zbyt wysokiego poziomu FSH, problemem może być niedobór pęcherzyków jajnikowych. Oznacza to, że jajniki nie są w stanie odpowiednio reagować na produkowany przez przysadkę hormon. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy jest menopauza, a także przedwczesne wygasanie czynności jajników.
Należy jednak pamiętać, że interpretacją wyników powinien zająć się lekarz, biorąc pod uwagę ogólny stan zdrowia pacjentki.
