Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego – HPV (z języka angielskiego Human Papilloma Virus) to jedno z najczęstszych infekcji wirusowych, która przenoszona jest głównie drogą płciową. Szacuje się, że ponad 80% osób przynajmniej raz w życiu przejdzie przez tą infekcję. Dowiedz się więcej na temat wirusa HPV. Jakie istnieją drogi zakażenia? Czy można go leczyć?

Czym jest wirus HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego?

HPV to wirus brodawczaka ludzkiego, występującego powszechnie. Może być on przenoszony przez kontakty seksualne bądź skórne. Na świece wykryto ponad 100 odmian tego wirusa – 40 z nich wywołuje łagodne zmiany skórne, jak brodawki skórne, a kilka typów prowadzi do rozwoju nowotworu. Zakażenie wirusem HPV przechodzi nawet 50-80% kobiet aktywnych seksualnie.

Typy wirusa HPV

Wśród odmian wirusa HPV znajdują się rodzaje wysokoonkogenne, które zwiększają ryzyko zachorowania na niektóre nowotwory (rak szyjki macicy, raka odbytu, raka sromu pochwy) oraz typy niskoonkogenne. Te charakteryzują się pojawieniem brodawek narządów płciowych. Do wirusów niskoonkogennych zaliczamy typ 6, 11, 13, 30, 40, 42, 43, 44, natomiast do wysokonkogennych typ 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58 i 59.

Za rozwój raka szyjki macicy odpowiada odpowiadają typy HPV 16 i 18.

Jak można się zakazić wirusem HPV?

Główną drogą zarażenia się wirusem HPV jest kontakt z zainfekowaną tkanką. Do zarażenia może dojść poprzez dotykanie zakażonych miejsc na skórze bądź przez kontakty płciowe. Co jest również ważne, wirus może być przekazany dziecku podczas porodu i z tego powodu istotne jest, aby wcześnie go wykryć u ciężarnej.

Wirus brodawczaka ludzkiego HPV przenosi się także poprzez bezpośredni kontakt z krwią lub ze śliną osoby zakażonej.

Objawy zakażeniem HPV

Infekcja wirusem może przebiegać na wiele sposobów i jest zależna od typu wirusa brodawczaka ludzkiego oraz lokalizacji zmian. W wielu przypadkach zdarza się, że zakażenie przebiega bezobjawowo lub daje objawy przemijające i niegroźne, jak np. w postaci brodawek na skórze. Objawy HPV często przyjmują również postać:

• łagodnych zmian na błonie śluzowej – brodawki i kłykciny kończyste, które obejmują krtań i błonę śluzową okolic intymnych,
• przednowotworowe zmiany okolic narządów płciowych, które mogą obejmować pochwę, szyjkę macicy, srom czy odbyt,
• nowotworowe zmiany szyjki macicy oraz odbytu.

Czy można zabezpieczyć się przeciwko HPV?

Można zapobiegać zakażeniom HPV poprzez szczepienia i zmianę stylu życia. Najskuteczniejszą metodą, która zapobiega zakażeniu najbardziej onkogennymi typami wirusa są szczepienia przeciw HPV. Można również zmniejszyć ryzyko przeniesienia wirusa, ograniczając liczbę partnerów seksualnych i stosując prezerwatywy,

Szczepionka przeciw HPV zalecana jest nastoletnim dziewczynom i kobietom przed 26. rokiem życia. Najwięcej przypadków raka szyjki macicy przypada w wieku 20-30 lat. Odsetek zachorowań do 45. roku życia jest również wysoki, jednakże badania mówią, że szczepionka jest skuteczna także w tym wieku.

Oprócz przyjęcia szczepionki na HPV należy również pamiętać o wykonywaniu regularnych okresowych badań cytologicznych. Dzięki nim możliwe jest szybkie zidentyfikowanie wszelkich zmian nowotworowych w ich wczesnym stadium oraz szybkie podjęcie leczenia.

Wirus HPV u mężczyzn

Należy również zaznaczyć, że zakażenie wirusem HPV dotyczy również mężczyzn. U nich wirus HPV może doprowadzić do zachorowania na raka prącia, raka odbytu, raka jamy ustnej, czy nowotwory głowy i szyi oraz pojawienia się brodawek dróg oddechowych. Szczepionka powinna być również rozważana przez chłopców i mężczyzn.

Diagnostyka wirusa HPV

Istotne jest, aby regularnie wykonywać badania w kierunku obecności wirusa HPV i raka szyjki macicy. Dzięki testom HPV-DNA można wcześniej wykryć i ocenić dokładnie ryzyko zachorowania. Test ten powinien być wykonywany raz na pięć lat.

Materiał do badania na obecność materiału genetycznego wirusa HPV pobierany jest w taki sam sposób, jak do badania cytologicznego. Więcej na temat tego w jaki sposób przeprowadzana jest cytologia przeczytasz w naszym oddzielnym wpisie. 

Wirus HPV – leczenie

Obecnie nie istnieją skuteczne leki przeciwko wirusowi HPV. Można jednak leczyć następstwa zakażenia, czyli brodawczaki krtani, brodawki płciowe czy raka szyjki macicy. Organizm u młodych kobiet, posiadających sprawnie działający układ immunologiczny, w większości przypadków sam zwalcza zakażenia wirusa w ciągu kilku miesięcy lub maksymalnie 2-3 lat. Problem pojawia się wtedy, kiedy kobieta ma wielu partnerów seksualnych, bądź jej układ odpornościowy jest osłabiony.

Leczenie HPV polega w głównej mierze na leczeniu zachowawczym lub inwazyjnym. Podczas pierwszego sposobu stosuje się leki antyproliferacyjne, keratolityczne i sinkatechiny. Leczenie inwazyjne natomiast obejmuje krioterapię, laseroterapię, elektroregulację i wycięcie chirurgiczne. W przypadku kiedy lekarz będzie podejrzewał nowotwór to kieruje chorego do poradni onkologicznej.

Jak uniknąć infekcji wirusem HPV – profilaktyka

Nie unikniemy infekcji wirusem HPV, ale możemy podjąć pewne działania, dzięki którym zminimalizujemy jej ryzyko. Możemy m.in.:

• używać prezerwatyw – co prawda nie chronią one w 100% przed zakażeniem, ale zmniejszają ryzyko transmisji wirusa,
• zaszczepić się – obecnie jest to jedyny skuteczny i bezpieczny sposób profilaktyki,
• ograniczyć liczbę partnerów seksualnych – im ich więcej, tym większe ryzyko zakażenia,
• badać się regularnie – szczególnie wtedy, kiedy jesteśmy aktywnie seksualnie.