Kiedy odporność organizmu jest obniżona, częściej mamy do czynienia z różnymi infekcjami. Niejedna osoba, kiedy za oknem panuje niższa temperatura boryka się chociażby z przeziębieniem czy grypą. Silny układ odpornościowy jest potrzebny nie tylko do pokonania wirusów i bakterii, ale również do codziennej ochrony organizmu. Co wpływa na odporność i jak o nią dbać? Od czego zależy i co stymuluje układ odpornościowy do pracy? Podpowiadamy poniżej.

Odporność – co to jest?

Odporność jest zdolnością organizmu do zwalczania drobnoustrojów i patogenów, które mogą powodować różnego rodzaju choroby. Badaniem odporności organizmu zajmuje się dziedzina medycyny o nazwie immunologia, a system odpornościowy nazywany jest układem immunologicznym. W zwalczaniu patogenów organizm wykorzystuje dwa rodzaje odporności – nabytą, czyli swoistą i wrodzoną – nieswoistą.

Jego kondycję warunkują:

• geny,
• kontakt z drobnoustrojami w ciągu życia,
• stan ogólny organizmu.

Wzmocnienie odporności jest szczególnie ważne w pierwszych 3 latach życia, kiedy to rozwija się mikrobiom człowieka. Rozszerzanie diety dziecka, hartowanie organizmu i suplementacja witaminy D ma wówczas największy wpływ na wspomaganie układu immunologicznego.

Jak działa układ odpornościowy?

Nasz system immunologiczny składa się z naczyń i węzłów limfatycznych oraz komórek, do których należą m.in. monocyty, limfocyty i makrofagi. Część z nich produkuje przeciwciała, które mają za zadanie niszczenie chorobotwórczych zarazków w przypadku osłabienia organizmu. Inne je zatruwają, a jeszcze inne wytwarzają przeciwciała, które je zabijają.

Gdy nasz organizm raz zostanie zakażony przez jakiś chorobotwórczy drobnoustrój, powstają w nim tzw. komórki pamięci immunologicznej. Gdy ten drobnoustrój kolejny raz nas zaatakuje zostanie wówczas przez nie rozpoznany i zniszczony.

Przeczytaj także:

Aksamitka wzniesiona – właściwości

Cynk – jak objawia się niedobór tego składnika

Magnez – jak wpływa na zdrowie kobiety

Choroby zakaźne w ciąży – jak można im zapobiec?

Sposoby na relaks i wyciszenie

Co osłabia odporność?

Spadek odporności może być spowodowany źle zbilansowaną dietą, nadmiernym forsowaniem organizmu oraz zbyt krótkim snem. Aktywność fizyczna jest oczywiście zdrowa i jej odpowiedni poziom na świeżym powietrzu zwiększa dotlenienie i ukrwienie tkanek, co w rezultacie pozwala dotrzeć komórkom odpornościowym do każdego fragmentu ciała i wspomaga odporność. W nadmiarze jednak, kiedy jest źle dopasowana do wydolności i stanu organizmu może być niebezpieczna. Również używki takie jak alkohol, papierosy i kawa, zwiększają nasze zapotrzebowanie na witaminy, przykładowo jak witamina E, C i A oraz inne składniki odżywcze. Kolejnym czynnikiem, mającym bardzo duży wpływ na obniżenie odporności jest stres.

Jak wzmocnić odporność organizmu?

Na prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego wpływ ma wiele czynników środowiskowych i istnieje wiele sposobów na wzmocnienie odporności. Wśród nich znajdziemy:

Odpowiednio zbilansowaną dietę

Nasze odżywianie odgrywa kluczową rolę w budowaniu odporności. Dieta powinna być oparta na podstawowych zasadach zdrowego żywienia i składać się z około 5 posiłków dziennie, w regularnych odstępach czasu. Bardzo ważne jest wybieranie produktów nieprzetworzonych, bogatych w witaminy, składniki mineralne i kwasy omega-3.

W diecie nie powinno zabraknąć niezbędnych składników odżywczych, takich jak:

• witamina D3 – wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego poprzez zmniejszanie skłonności organizmu do pojawienia się reakcji alergicznych, dba również o prawidłową pracę układu kostnego. U osób dorosłych, w szczególności w okresie jesienno-zimowym zaleca się jej suplementację w dawce 2000 IU/dobę.
• witamina C – wzmacnia układ odpornościowy poprzez zapobieganie i pomoc w zwalczaniu stanu zapalnego organizmu oraz wolnych rodników. Przyśpiesza również gojenie się ran.
• witamina A – nie tylko odpowiada za zdrowy blask i promienny wygląd, ale stymuluje też procesy metaboliczne odpowiedzialne za utrzymanie właściwej struktury skóry, która jest barierą ochronną przed wnikaniem patogenów. Warto też zaznaczyć, że jej niedobór może prowadzić do problemów ze wzrokiem.
• kwasy omega-3 – wpływają korzystnie na układ krążenia, metabolizm i poziom cholesterolu. Najlepszym ich źródłem są rybie oleje np. z makreli czy olej z wątroby rekina.

Aby organizm był silny, w diecie nie powinno również zabraknąć tzw. domowych sposobów na wzmacnianie odporności. Wśród naturalnych sił natury znajdziemy miód, czosnek, probiotyki w postaci kiszonek czy produktów mlecznych, np. kefir, maślanka, aloes i zioła na odporność. np. czystek, wiesiołek, czarny bez.

Aktywność fizyczną

Regularne ćwiczenia mają realny wpływ na utrzymanie odporności. Nie tylko poprawiają one kondycję organizmu, ale i oczyszczają organizm z toksyn i zmniejsza ryzyko infekcji oraz chorób przewlekłych. Podczas ćwiczeń wytwarza się więcej serotoniny, która poprawia samopoczucie i zwalcza stres. Według badań naukowych, w zakresie zwiększenia odporności organizmu, najlepiej sprawdza się wysiłek o umiarkowanej intensywności. Przy regularnych treningach warto wspomóc układ odpornościowy o odpowiednią suplementację, która pomoże uzupełnić niedobory witamin i minerałów oraz wzmocnić układ immunologiczny.

Odpowiednią higienę snu

Żadne preparaty na wzmocnienie odporności nie pomogą jeśli nie zadbamy o wystarczającą ilość snu. Dorosły człowiek powinien przesypiać średnio 7–8 godzin dziennie. Dodatkowo pomieszczenie, w którym śpimy powinno być wywietrzone i ciche, a temperatura wynosić około 18-21 stopni. Dobrze też zadbać przy tym o ograniczoną emisję światła i wygodne łóżko.

Ograniczenie stresu

W wyniku sytuacji stresowych produkujemy hormon stresu – kortyzol. Jego zbyt duża ilość zaburza prawidłowe funkcjonowanie organizmu, poprzez hamowanie działania komórek odpowiedzialnych za obronę przed wirusami i bakteriami. Tym samym zwiększona jest podatność naszego organizmu na infekcje. Aby temu zapobiec należy wystrzegać się stresorów. Oczywiście nie da się ich całkowicie wyzbyć, dlatego zaleca się zmniejszać ich oddziaływanie, poprzez stosowanie różnych metod relaksacyjnych. Jeśli nie uda się znaleźć samodzielnie odpowiedniej metody walki ze stresem. wskazane jest skorzystanie z porady psychologa.

Szczepienia

Swoją odporność możemy również wzmocnić poprzez szczepienia, które pobudzają komórki układu odpornościowego do samodzielnego wytworzenia przeciwciał przeciwko danemu patogenowi i wytwarzania komórek pamięci. Najpopularniejszą szczepionką jest ta przeciwko grypie, która w szczególności dba o naszą odporność jesienią i zimą. Warto  pamiętać, że nabycie odporności dzięki szczepieniom jest dużo bezpieczniejsze niż przechorowanie danej choroby, z którą mogą wiązać się bardzo poważne powikłania.

Jak jeszcze dbać o odporność?

Jeśli tradycyjne środki mają niewystarczający wpływ na odporność i regenerację organizmu warto zajrzeć do apteki. Znajdziemy tam szereg leków i suplementów diety. Wśród nich warto wymienić beta-glukany, które aktywują do pracy makrofagi, niszczące czynniki chorobotwórcze i komórki obce dla organizmu, w tym komórki nowotworowe. 

Wybierając suplement na odporność warto zwrócić uwagę, czy posiada on odpowiednie badania laboratoryjne.

Na jakie suplementy warto zwrócić uwagę?

• Jeżówka purpurowa, wspomagająca odpowiedź układu odpornościowego organizmu,
• traganek błoniasty, który działa przeciwwirusowo i antybakteryjne,
• lukrecja, dzięki swoim właściwościom wykrztuśnym, przeciwzapalnym i ułatwiającym rozkurcz oskrzeli wspomaga górne drogi oddechowe,
• cynk, jego niedobór może znacznie pogorszyć naszą zdolność do walki z bakteriami i wirusami,
• żeń-szeń, który zwiększa aktywność układu immunologicznego w sytuacjach stresowych i aktywuje limfocyty cytotoksyczne.

Dzięki trosce o wszystkie powyższe aspekty ryzyko zakażeń i infekcji będzie znacząco zredukowane, a zdolności obronne organizmu ulegną znacznej poprawie.