Trawienie jest procesem, dzięki któremu organizm człowieka jest w stanie przyswoić wiele wartościowych substancji. Polega na rozkładzie związków takich jak białka, tłuszcze i węglowodany na prostsze produkty. Do trawienia dochodzi w poszczególnych częściach układu trawiennego. Na czym dokładnie polega proces i jak przyspieszyć metabolizm, a tym samym trawienie? Odpowiadamy poniżej

Jak przebiega proces trawienia?

Cały proces trawienia pokarmów polega na rozłożeniu białek, tłuszczów oraz węglowodanów do prostszych związków, takich jak aminokwasy, cukry proste, kwasy tłuszczowe, a następnie wchłonięciu ich wraz z witaminami, solami mineralnymi i wodą. Dzięki temu organizmowi łatwiej jest przyswoić wszelkie składniki odżywcze pochodzące z pożywienia.

Pierwszy etap następuje już w jamie ustnej, gdzie żucie pokarmu powoduje jego rozdrobnienie. Ostatni etap – w końcowym odcinku jelita grubego. Całemu procesowi trawienia towarzyszą enzymy trawienne. które działają w poszczególnych odcinkach układu pokarmowego. Niestrawione resztki pokarmowe, których organizm nie potrafi rozłożyć na prostsze substancje, są wydalane.

Gdzie odbywa się trawienie pokarmu ?

Proces trawienia rozpoczyna się w jamie ustnej, gdzie następuje mechaniczne rozdrabnianie pokarmu. Dzięki temu ułatwiony jest dalszy rozkład pożywienia w wyniku trawienia chemicznego.

Z ust pożywienie jest transportowane do przełyku, który za pomocą mięśni gładkich pokarm przesuwany jest do żołądka, gdzie następuje proces rozkładu poprzez działanie soków trawiennych. Co prawda, żołądek trawi jedynie białka, jednak reszta treści, za pomocą ruchów robaczkowych miesza się w nimi po czym przechodzi do jelit, aby tam ulec rozpadowi. W jelicie cienkim i dwunastnicy dochodzi do pełnego strawienia węglowodanów, a w dwunastnicy do rozkładania tłuszczy. Błona śluzowa jelit wchłania składniki odżywcze, które następnie trafiają do krwi i zasilają cały organizm. W jelitach występuje również mikrobiom. Te mikroorganizmy jelitowe pomagają metabolizować złożone składniki pokarmowe. Wykorzystuje się je także do podtrzymywania podstawowych czynności życiowych. Każdego dnia w procesie fermentacji mikrobiom produkuje niezliczone ilości substancji bioaktywnych.

Proces jest wspomagany przez gruczoły trawienne, do których należą:

• ślinianki – wytwarzają ślinę, która zawiera amylazę rozkładającą skrobię na proste węglowodany. Dodatkowo ślina, dzięki działaniu przeciwbakteryjnemu powstrzymuje bakterie od namnażania,
• wątroba – wytwarza żółć niezbędną w procesie trawienia tłuszczów,
• trzustka – wydziela enzymy niezbędne do trawienia tłuszczów, białek oraz skrobi.

Trawienie węglowodanów

Spożywane przez nas węglowodany to wielocukry, dwucukry oraz cukry proste.

Trawienie cukrów złożonych rozpoczyna się w jamie ustnej pod wpływem amylazy ślinowej. Następnie po enzymatycznym rozkładzie, transportowane są one do jelita cienkiego, gdzie również dochodzi do intensywnego trawienia węglowodanów za pomocą amylazy trzustkowej. Produkty tego procesu, są transportowane do kosmków jelitowych, gdzie przy udziale odpowiednich enzymów są trawione do cukrów prostych. 

Cukry proste nie ulegają trawieniu w przewodzie pokarmowym. Są one przenoszone do jelita cienkiego, gdzie następuje ich wchłanianie.

Trawienie białek

Rozkład białek w początkowej fazie następuje w żołądku, gdzie proces trawienia wspomaga sok żołądkowy. Składa się on z pepsyny i lipazy żołądkowej, wody, kwasu solnego i soli mineralnych wraz ze śluzem. Pepsyna, która wspomaga proces trawienia jest wydzielana z komórek ścian żołądka jako nieaktywna forma, czyli pepsynogen. Uaktywnia się on dzięki niskiemu pH, jakie panuje w żołądku. Następnie polipeptydy, które powstały na skutek nadtrawienia białek są transportowane do dwunastnicy, gdzie sok trzustkowy, zawierający enzymy działające w środowisku obojętnym, trawi je dalej. Stamtąd przesuwane są do jelita cienkiego. Wówczas enzymy trzustkowe – trypsyna, chymotrypsyna i elastaza rozkładają je do aminokwasów.

Trawienie tłuszczów

W jamie ustnej również rozpoczyna się proces trawienia tłuszczów, które finalnie są rozkładane do glicerolu i kwasów tłuszczowych. W drugim etapie tłuszcze dostają się do żołądka, gdzie kwas solny i lipaza żołądkowa zaczynają emulgację. W ścianach żołądka i przełyku znajdują się mięśnie gładkie, które powodują ruchy perystaltyczne, przesuwające pokarm w przewodzie pokarmowym. Następnie przedostają się one do dwunastnicy, gdzie mieszają się z żółcią , która również wspomaga ten proces. Również do dwunastnicy wydzielane są lipaza trzustkowa, fosfolipaza i esterazy. Koniec procesu trawiennego tłuszczów następuje w jelicie cienkim

Ile trwa trawienie?

Czas przejścia pokarmu od momentu, gdy trafi do ust, aż do momentu, gdy opuści organizm, trwa od 16 do 30 godzin. Układ trawienny potrzebuje aż doby, aby przyjąć niezbędne do funkcjonowania składniki i oddać to, co niepotrzebne. 

Trawienie jedzenia to zazwyczaj około 2-4 godzin. Wchłanianie strawionego pokarmu to kolejne 3-5 godzin. Wydalanie niestrawionej miazgi pokarmowej z jelita to około 10 godzin. Cały proces trwa więc od kilkunastu godzin, czas ten może jednak wynosić znacznie więcej.

Często długość trawienia zależy od:

• stanu zdrowia człowieka,
• wieku,
• aktywności fizycznej,
• masy ciała,
• płci.

Równie istotny jest rodzaj przyjmowanego pożywienia. Dużo łatwiej trawiony jest pokarm lekkostrawny. Zaliczamy do niego m.in. produkty zbożowe, wybrane owoce i warzywa oraz chude mięso i sery. Po spożyciu jedzenia ciężkostrawnego takiego jak potrawy smażone w głębokim tłuszczu, orzechy, słodycze czy alkohol trawienie trwa dłużej.

Jak poprawić trawienie?

Przyspieszenie trawienia treści pokarmowej to idealny sposób, aby poprawić swoje samopoczucie i polepszyć sylwetkę.

Aby tak się stało należy przede wszystkim:

1. Zatroszczyć się o dietę lekkostrawną.
2. Jeść mniejsze porcje o ustalonych porach.
3. Regularnie nawadniać organizm.
4. Zadbać o odpowiednią ilość błonnika w diecie.
5. Wprowadzić regularną aktywność fizyczną.
6. Wspomóc organizm o odpowiednie suplementy.