Menopauza jest czasem w życiu kobiety, kiedy w jej organizmie przechodzi szereg zmian związanych z zakończeniem okresu płodności. Niesie ona za sobą liczne dolegliwości, jak zaburzenia miesiączkowania, uderzenia gorąca i zmiany nastroju, które wpływają na jakość życia. Jakie jeszcze inne objawy wskazują na to, że zaczął się okres menopauzy i w jaki sposób można je łagodzić? Czy istnieją leki na menopauzę? Skąd mamy wiedzieć, że zaczyna się menopauza? Przeczytaj nasz artykuł!

Czym jest menopauza?

Menopauzę nazywany inaczej przekwitaniem bądź klimakterium. Jest to trwałe ustanie cykli miesiączkowych. W okresie menopauzy nie występuje już owulacja, a produkcja estrogenu i progesteronu ulega zatrzymaniu. Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) menopauza jest ostatnią miesiączką, po której przez minimum 12 miesięcy nie wystąpiło krwawienie. Po tym okresie, kobietę uważa się za „kobietą po menopauzie”.

Zazwyczaj menopauza występuje u kobiet w wieku 45-55 lat. Średni wiek wystąpienia pierwszych objawów menopauzy to około 50 lat. 

Okres menopauzy można podzielić na trzy etapy:

• perimenopauza – czyli kilkuletni okres przejściowy – w tym czasie wiele kobiet zauważa u siebie objawy zmian hormonalnych, jak zmęczenie, bezsenność, zmiany nastrojów uderzenia gorąca i nocne poty. Czynność hormonalna jajników w tym czasie powoli wygasa i mogą się pojawić nieregularne plamienia bądź miesiączki,
• menopauza – dzień wystąpienia ostatniej miesiączki – krwawienie nie występuje przez kolejne 12 miesięcy,
• postmenopauza – jest to czas po ostatniej miesiączce w życiu kobiety – poziom hormonów stopniowo się stabilizuje na nowym, niższym poziomie, a objawy menopauzy się zmniejszają.

Przedwczesna menopauza

Zdarza się, że u niektórych kobiet menopauza pojawia się przed 40, lub nawet 35. rokiem życia. Przedwczesne wygaśnięcie czynności jajników nie jest jednak stanem fizjologicznym, dlatego sytuacja ta wymaga określonego i specjalnego postępowania. Przedwczesne klimakterium może być spowodowane za sprawą genów, ale nie tylko. Sytuacja ta może być również objawem choroby autoagresywnej bądź neurologicznej, jak np. celiakia, cukrzyca typu I czy Hashimoto.

Obecnie uważa się, że przedwczesna menopauza wiąże sie ze stresem cywilizacyjnym, który towarzyszy nam na co dzień. Do innych przyczyn przedwczesnego wieku menopauzy zalicza się również:

• uszkodzenie jajników w wyniku radioterapii bądź chemioterapii,
• supresja czynności jajników wywołana lekami,
• pierwotna niewydolność jajników,
• zespół policystycznych jajników,
• zabieg chirurgiczny.

Objawy menopauzy

Skąd mamy wiedzieć, że pojawia się menopauza? Jednym z najbardziej dokuczliwych objawów jest zwiększona potliwość i nagłe uderzenia gorąca. Zmniejszony poziom estrogenu powoduje zaburzenia naczyniowe i termoregulacyjne, co przyczynia się do nagłych zmian temperatury ciała czy uczucia osłabienia. Inne, typowe objawy pojawiające się w trakcie menopauzy to m.in.:

• bezsenność i trudności z zasypianiem,
• nerwowość, drażliwość,
• duszności,
• zimne dreszcze,
• kołatanie serca,
• stany depresyjne,
• obniżenie libido,
• nietrzymanie moczu,
• kłopoty z pamięcią,
• zawroty głowy i osłabienie,
• rozdrażnienie i płaczliwość,
• bóle mięśni i stawów,
• bóle i zawroty głowy.

Do objawów klimakterium zalicza się także zmiany skórne oraz dolegliwości układu moczowo płciowego – suchość pochwy czy nawracające infekcje intymne. W ciągu pierwszych 5 lat menopauzy skóra traci nawet 30 % kolagenu, co przyspiesza proces starzenia.

Oczywiście nie wszystkie kobiety w okresie menopauzy mają takie same objawy. Część z nich nie odczuwa żadnych symptomów oprócz braku miesiączki. 

Ważną informacją jest również fakt, że kobiety w okresie okołomenopauzalnym nadal mogą zajść w ciążę, dlatego w tym czasie powinny przyjmować odpowiednie środki antykoncepcyjne.

Przyczyny menopauzy

Jeżeli nie została ona spowodowana zabiegiem chirurgicznym ani żadnym innym schorzeniem, to menopauza jest naturalnym procesem w życiu każdej kobiety. Wraz z wiekiem przychodzi czas, kiedy cykl reprodukcyjny zaczyna zwalniać, jednocześnie przygotowując się do zatrzymania. Klimakterium to pełny rok bez miesiączki bez jakiejkolwiek operacji czy stanu chorobowego.

Menopauza a osteoporoza

Spadek estrogenu po menopauzie może mieć wpływ na rozwój osteoporozy, ponieważ rozpad kości wyprzedza budowę nowej kości. Niestety, kobieta może nie wiedzieć o chorobie. Dowie się wówczas, kiedy kości staną się tak słabe, że nagłe uderzenie czy napięcie spowoduje jej złamanie.

Powikłania po menopauzie

Klimakterium jest ciężkim czasem u kobiet w wieku pojawienia się menopauzy. Pewne symptomy, które pojawiają się w okresie przekwitania mogą doprowadzić do przykrych powikłań, dlatego też kobiety przechodzące menopauzę powinny skupić się na dodatkowych objawach. W jaki sposób można zapobiec powikłaniom?

Na pewno należy mierzyć regularnie ciśnienie, zażywać wapń i witaminę D oraz badać poziom cholesterolu. Co więcej, dobrze jest wzmacniać swoje kości za pomocą aktywności fizycznej. Wszelkiego rodzaju używki nie są dobre dla naszego zdrowia, dlatego należy zaprzestać palenia tytoniu – czasem powoduje on przedwczesną menopauzę.

Leczenie menopauzy

W celu złagodzenia symptomów lekarze często proponują swoim pacjentkom hormonalną terapię zastępczą (HTZ). Podczas menopauzy organizm kobiety przechodzi poważne zmiany hormonalne. Terapia ta ma również pozytywny wpływ na skórę – zapobiega takim zmianom, jak utrata jędrności, nasilenie się zmarszczek czy przesuszenie.

Dzięki terapii hormonalnej poziom hormonów się zwiększa, co pomaga złagodzić niektóre objawy klimakterium.

Istnieją dwa rodzaje takiej terapii:

• terapia estrogenowo (ET) – polega na przyjmowaniu estrogenu, który przepisywany jest w małej dawce – terapię ta stosuje się po histerektomii – samego estrogenu nie można stosować, jeżeli kobieta nadal posiada macicę,
• Estrogen-Progesteron (EPT) – nazywana również terapią skojarzoną – stosowanie hormonalnej terapii EPT zalecane jest u kobiet, które nadal posiadają macicę.

Dieta podczas menopauzy

Odpowiednia dieta może znacząco poprawić życie po 50-tce, w tym również zmniejszyć nieprzyjemne objawy przekwitania czy ryzyko zachorowania na nowotwory. Jakie witaminy i minerały – po konsultacji lekarskiej – należy uzupełnić?

• wapń – poziom wapnia spada wraz z wiekiem, a jego niedobór ma bardzo niekorzystny wpływ na stan naszych kości,
• kwas foliowy – obniża poziom homocysteiny we krwi, co przyczynia się do obniżenia ryzyka chorób układu krążenia,
• witamina D – pomaga zachować gęstość kości i wpływa na poprawę nastroju.